Thema 'Tijd'

Tijdens Jeugdboekenmaand 2025 hebben we het over 'Tijd'. Een thema dat inspireert maar dat ook vragen oproept. Wat is tijd? Hoe meet je het? Hoe verlies je het? Hoe beleef je tijd?

Wil je verder nadenken over het thema? Wij penden enkele gedachten neer in deze thematekst.

De volledige tekst, plus boekentips bij ideeën en concepten over tijd, vind je hier. Om grondig te lezen, om af te drukken of om op je computer te zetten...

Eeuwenlang al denken mensen na over tijd.

Wat is tijd? Hoe ontstond tijd? Hoe meet je tijd? Hoe beleef je tijd? Hoe pak je tijd vast?Filosofen, futurologen, kosmologen en wiskundigen breken er hun hoofd over. Uitvinders en wetenschappers bedenken manieren en instrumenten die de tijd kunnen vastpakken. Zo kunnen wij vandaag het verstrijken van de tijd aflezen aan de stand van de maan en de sterren en de zon, met kalenders, zandlopers, wekkers en chronometers. Tot op de nanoseconde nauwkeurig kan je weten hoe laat het is. Dat is handig! Want je wil de trein halen, je wil weten hoe laat het is in Australië en misschien wil je dat ene wereldrecord verpulveren – al is het maar met een duizendste van een seconde.

De tijd in minuten, uren, maanden en jaren verdelen, is wel zo overzichtelijk. Daarom hakken we hem in drie grote stukken: verleden, heden en toekomst. Zo kan je makkelijk praten over gisteren, over vorig jaar of over iets van heel lang geleden – een vroeger dat je zelf nooit hebt gekend. Of over een later dat je misschien ook nooit zal kennen. Of over het nu: waar je nu staat, wie je nu bent en wat je nu denkt.

Maar wat is nu? Is dat niet meteen weer voorbij? Tijd beweegt. Het gaat vooruit. Er is altijd een nieuw nu.

Wat doe je met dat nu? Met de tijd die je hebt? Er zijn genoeg spreekwoorden die je aanmoedigen (en die tegelijk iets zeggen over de tijdsgeest waarin we leven). Pluk de dag! De tijd gaat snel, gebruik ‘m wel! Tijd is geld! Maar net zo goed heelt de tijd alle wonden. En komt tijd, komt raad. Hoe je hem ook inzet: tijd is kostbaar, het is waardevol.

Hoe beleef je je dagen? Merk je hoe snel leuke momenten voorbij gaan? Hoe blije momenten dartelen en dansen? En hoe lang iets moeilijks duurt? Hoe een vervelende middag zich vooruit sleept en er ineens te veel tijd is die je moet doden (nog zo’n spreekwoord!). Of voel je hoe jij soms meer tijd nodig hebt voor iets dan iemand anders? Omdat je hoofd anders werkt of omdat je benen niet zo snel zijn? Tijd is voor iedereen iets anders.

De klok regelt je dagen, je weken, je jaren, je hele leven. Ze zegt je waar je bent en waar je naartoe moet. De kloktijd jaagt ons met z’n allen vooruit. Leven zonder horloge en planner is lastig, want je moet door! Hup! Druk! Je racet tegen de tijd. Maar wie wint, wie haalt het, wie niet?

En wat als je vertraagt, pauzeert, stopt? Kan je nee dank je zeggen tegen die kloktijd? Zoals in de vakantie, wanneer je zonder wekker leeft en een zee van tijd om je heen voelt, maar dan op een maandagmiddag of een donderdagavond?

Je kan tijd in stukken hakken, vastpakken en wel besteden. Je kan ‘m voelen en beleven. En soms wil je hem stoppen, afremmen, tegenhouden.

Kan dat?

Kunnen boeken dat?

Woorden in de tijd laten reizen…

Dat is wat boeken kunnen doen. Bestaat er een groter avontuur? Spring je mee aan boord?

Lezen is in een teletijdmachine stappen. Als je leest, reis je door de tijd. Je gaat van nu naar vroeger of van eerder naar later – en dan weer terug. Lezen is terug- of vooruitspoelen. En soms is het de tijd willen stoppen om in dat ene moment te blijven.

Boeken zijn magische tijdscapsules. Terwijl je naar het verleden reist, in de verre toekomst tuurt of diep in het nu blijft hangen, verstrijken de seconden, minuten of soms zelfs uren. Terwijl jij pagina’s omslaat, vertoef je in een wereld die op dat moment alleen in jouw hoofd zit. De tijd om je heen bestaat niet. Die komt pas terug wanneer je het boek dichtslaat.

Boeken zijn opslagplaatsen. In boeken ontmoeten mensen uit het verleden, heden en soms ook uit de toekomst elkaar. Boeken zijn een bijzondere verzamelplek van gedachten, ideeën en gevoelens. Wanneer jij leest wat een schrijver ooit heeft opgeschreven, breek je de tijdscapsule open. Meer nog: je voegt er je eigen gevoelens en ideeën aan toe.

Boeken laten ons andere tijden verbeelden. Verhalen helpen je uit te zoeken hoe het er vroeger aan toeging. Ze wakkeren je fantasie aan over hoe het leven er later misschien uit zal zien. Boeken brengen je naar andere tijden en plaatsen, waar je kennismaakt met werelden die je niet kent en die je misschien nooit leert kennen (behalve in dit boek).

Boeken doen nadenken. Soms vertellen boeken verhalen die vroeger heel gewoon waren maar die nu pijn doen. Wat doen we daarmee? Uitwissen en weggommen? Zo snel mogelijk vergeten? Of net niet? Want je kan ook lezen om niét te vergeten. Om verschillende stemmen en standpunten te vergelijken. Om goed te weten wat je wel en wat je niet wil meenemen naar de toekomst.

Stap in het nu. Beleef het verleden. Bezoek de toekomst. Vertraag de tijd en voel het verhaal.

Lees mee tijdens de Jeugdboekenmaand.